Zębców, znany również pod nazwą Sembsow w języku niemieckim, stanowi część Ostrowa Wielkopolskiego, będąc zlokalizowany w jego dolnej, południowej strefie.
Oprócz tego, Zębców pełni funkcję osiedla administracyjnego w ramach Ostrowa, określanego również jako Osiedle VII Zacisze-Zębców.
Historia
„W dawnych czasach miejscowość znana była pod różnymi nazwami, takimi jak Ząbców, Zembcowo, Zembczewo oraz Zembców. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z 1419 roku, kiedy to była opisywana jako wieś rycerska. W ciągu wieków, jej właściciele, w dużej mierze, posiadali również dobra w Ostrowie. Wśród najważniejszych rodu wymienić należy Leszczyńskich, Przebendowskich, Bielińskich oraz Radziwiłłów. W całości wsi dominował majątek dworski, którego ślady można dzisiaj odnaleźć na terenie ulicy Brzozowej.
W 1934 roku Zębców został włączony do Ostrowa. Przełom lat 90. XX wieku to okres dynamicznego rozwoju dzielnicy. Od roku 2005 Zębców aktywnie uczestniczy w unijnym projekcie MO.DI (Mountains Digital). Celem tej inicjatywy jest integracja lokalnych społeczności z głównymi centrami ekonomicznymi i administracyjnymi poprzez zapewnienie szerokiego dostępu do usług internetowych. Oprócz Zębcowa, program obejmuje także kaliskie Dobrzec oraz Sulisławice, a także społeczności z Włoch, Słowenii i Hiszpanii.”
Osiedla
Osiedle Zacisze-Zębców to rozległy obszar, który w zdecydowanej większości obejmuje historyczne tereny Zębcowa. W jego granicach znajdują się także mniejsze dzielnice, w tym osiedle Bajkowe, Zębcowska oraz zamknięte osiedle Zacisze I.
Zabudowa w tym rejonie jest przeważnie jednorodzinna. Nowe domy dominują w tej okolicy, natomiast starsze obiekty skupiają się głównie w północnej części osiedla, w rejonie ulic Zacisze oraz Okopowej. W przeciwieństwie do północnej części, w jej południowej części znajdują się tereny przemysłowo-składowe. Na gruntach dawnego zakładu Prefabet wystąpił rozkwit wielu firm, głównie z branży budowlanej.
Warto również wspomnieć o Miejskim Składowisku Odpadów, które znajduje się na tym obszarze, jak również o Dyrekcji Dróg, która obejmuje zarówno drogi okręgowe, jak i powiatowe.
Osiedle Zacisze-Zębców nie obejmuje natomiast tzw. Nowego Zębcowa. Jest to kolonia dawnych domków pracowniczych, które należały do Fabryki Wagon. Znajdują się one w obrębie rejonu skrzyżowania ulic Wrocławskiej oraz Osiedlowej.
Zabytki
W miejscowości Zębców można znaleźć interesujące zabytki, które przyciągają uwagę nie tylko miłośników historii, ale także turystów.
- zabudowania podworskie z XIX wieku,
- dawny dworek dzierżawcy z małym ogrodem (I połowa XIX wieku), który w wyniku rozbudowy zyskał dodatkowe skrzydło, obecnie pełni funkcję przedszkola,
- dawny spichlerz (II połowa XIX wieku), piętrowy, murowany z kamienia, zachowujący elementy muru pruskiego, po rewitalizacji przekształcony w dom mieszkalny,
- zabudowa o charakterze wiejskim w okolicach ulicy Włościańskiej, w tym mieszkalne domy oraz zabudowania gospodarcze z XIX wieku,
- krzyż przydrożny, kapliczki, pochodzące z wieku XIX i początku XX.
Parki, lasy
Borek Zębcowski to obszar o bogatej historii, w szczególności związanej z II wojną światową. Był to kluczowy punkt ukrycia dla partyzantów oraz harcerzy, którzy poszukiwali schronienia i bezpiecznego miejsca w trudnych czasach. Informacje na ten temat można znaleźć w relacjach przedstawianych w dokumentach takich jak Dziennik Harcerza czy Szarotka.
Szlaki turystyczne
W Zębcowie można znaleźć interesujące szlaki turystyczne, które przyciągają zarówno miłośników pieszych wędrówek, jak i entuzjastów jazdy na rowerze. Oto niektóre z nich:
- szlak pieszy prowadzący z Ostrowa przez Zębców do Jankowa Przygodzkiego, a następnie do Antonina i Kotłowa,
- rowerowy szlak w ramach Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Rychtalskie, łączący Zębców z Jankowem Przygodzkim oraz Antoninem,
- kolejny szlak rowerowy startujący w Ostrów prowadzi przez Zębców, Stare Kamienice, Wysocko Małe, Chynową, Antonin, Odolanów aż po Garki.
Każda z tras oferuje malownicze widoki oraz możliwość obcowania z naturą, co sprawia, że są one doskonałym wyborem na weekendowe wyprawy.
Znani zębcowianie
Wśród osób, które wyróżniają się w społeczności Zębców, na szczególną uwagę zasługuje Stanisław Grzęda. To znany duchowny katolicki, który poza pełnieniem swoich duchowych obowiązków, aktywnie angażował się w życie społeczne. Jako działacz społeczny, podjął się ważnej inicjatywy, która znacząco wpłynęła na rozwój kultury sportowej w regionie.
Grzęda jest głównie pamiętany jako inicjator założenia Ostrovii, pierwszego w historii polskiego klubu piłkarskiego w Poznańskiem, co miało ogromne znaczenie dla lokalnej społeczności oraz popularyzacji sportu.
Przypisy
- Ostrów Wielkopolski - dzieje miasta i regionu, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990 r., s. 91, ISBN 83-210-0851-8.
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Piaski (Ostrów Wielkopolski) | Pruślin | Wenecja (Ostrów Wielkopolski) | Nowa Dzielnica (Ostrów Wielkopolski) | Szczygliczka | Nowy Staw (Ostrów Wielkopolski)Oceń: Zębców