Plac Stefana Rowińskiego w Ostrowie Wielkopolskim

---

Neogotyk

Plebania konkatedralna to obiekt położony w sąsiedztwie konkatedry, otoczony przestronnym ogrodem. Jej budowa rozpoczęła się około roku 1906. Charakteryzuje się ozdobnie zwieńczonymi ryzalitami, a jej elewacja łączy kontrastujące materiały: czerwoną cegłę i biały tynk.

Dom Katolicki to budowla, która powstała pod koniec XIX wieku. Ma ascetyczny wygląd, jako prosty budynek z wysokimi oknami w stylu gotyckim. Wewnątrz mieści się scena teatralna, która zrodziła się w latach zaborów jako odpowiedź na działalność pruskiego Teatru Miejskiego. Po bokach sceny umieszczono popiersia Tadeusza Kościuszki oraz Karola Marcinkowskiego, a na kurtynie widnieje przedstawienie warszawskich Łazienek. Dom Katolicki odgrywał kluczową rolę jako ośrodek narodowy w Ostrowie w czasach pruskich, a wydarzenia związane z tym miejscem określa się mianem Republiki Ostrowskiej.

Sąd, czyli Lands- und Amtsgericht, dzisiaj znany jako Sąd Rejonowy, został zbudowany w 1863 roku dzięki fundacji Bogusława Radziwiłła. W latach 1935–1936 przeprowadzono nadbudowę, która częściowo zatarła cechy charakterystyczne tzw. stylu normandzkiego, co obejmowało m.in. likwidację blanków. W 2004 roku budynek przeszedł renowację, przywracając mu dawny blask.

Neorenesans – renesans włoski

– Bank Kupiecki
Masywny obiekt z końca XIX oraz początków XX wieku, który odzwierciedla cechy stylu neorenesansowego. Ozdobiony jest klasycyzującymi ornamentami, takimi jak lizenami, gzymsami oraz fryzami. Na jego elewacji umieszczone są dwie pamiątkowe tablice. Pierwsza z nich oddaje hołd Piotrowi Mosiowi oraz Stanisławowi Mikołajczykowi, zaś druga nawiązuje do wydarzeń związanych z Republiką Ostrowską, ponieważ w tym budynku znajdowała się Powiatowa Rada Ludowa. W okresie międzywojennym w obiekcie tym mieścił się Bank Kupiecki, natomiast obecnie pełni funkcję siedziby Sanepidu.

– Kamienica Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Zbudowana w 1913 roku, reprezentuje styl neorenesansowy. W latach 70. przeszła gruntowną przebudowę, jednak po dokonanych zmianach zachowały się elementy nawiązujące do klasycznych stylów architektonicznych. W tej kamienicy funkcjonowała niegdyś Powiatowa Kasa Chorych oraz Ubezpieczalnia Społeczna, a do 1977 roku znajdowała się tutaj redakcja miesięcznika „Południowa Wielkopolska”.

Neorenesans – renesans francuski

Jednym z najciekawszych przykładów architektury neorenesansowej w Ostrowie Wielkopolskim jest kamienica znajdująca się pod adresem Kościelna 9. Powstała ona pod koniec XIX wieku i stanowi doskonały przykład nawiązania do stylu francuskiego renesansu.

Budowla została starannie wykończona pomarańczową cegłą, co nadaje jej wyjątkowego charakteru. Ozdobne elementy takie jak ryzalit oraz niewielka wieżyczka dodają jej elegancji i wyrafinowania. Niezwykłe są również obdasznice, które posiadają tympanony z kartuszami, co podkreśla ich monumentalność.

Przy balkonach znajdują się dekoracyjne balustrady oraz bogate zdobienia w formie liści akantu, które dodatkowo wzbogacają wizualną atrakcyjność budynku. Wysunięty nad balkonami okap jest podtrzymywany przez ozdobne kroksztyny, co przyciąga uwagę przechodniów.

Na zakończenie, mansarda wieńczy barokizujący naczółek z kartuszem herbowym, a wnętrze sieni również jest bogato ornamentowane, co sprawia, że całość budynku jest nie tylko estetycznie urzekająca, ale także bogata w detale architektoniczne.

Secesja – modernizm

Dom Stefana Rowińskiego to niezwykle interesujący obiekt, którego budowa miała miejsce około roku 1920. W architekturze kamienicy można dostrzec wpływy dwóch różnych stylów, co czyni ją wyjątkowym przykładem secesji oraz modernizmu.

Stefan Rowiński, który był nie tylko właścicielem tego budynku, ale również wybitnym księgarzem i działaczem społecznym, mieszkał i prowadził swoją działalność w tym miejscu. Był on delegatem rządu londyńskiego na teren Wielkopolski oraz prominentnym politykiem endecji.

Architektoniczna forma budynku zachwyca detalami, w tym dwiema ozdobnymi wieżyczkami, które wystają z czoła kamienicy, spiętymi eleganckimi balkonami. Urok tego miejsca podkreśla również tablica pamiątkowa, która zawiera ważny wpis:

Dom ten był kuźnicą kultury polskiej w okresie zaboru pruskiego. Mieściły się tu księgarnia, redakcja i drukarnia „Gazety Ostrowskiej” – Stefana Rowińskiego 1875-1943.

Historia tego miejsca jest niewątpliwie związana z szerokim wachlarzem działań na rzecz kultury polskiej, jakie miały miejsce w czasach, gdy Polska zmagała się z trudnościami związanymi z zaborami.

Modernizm

Kamienica adwokata Jankowskiego przeszła istotne zmiany architektoniczne w stylu modernistycznym w okresie międzywojennym.

Obecnie budynek ten pełni funkcję biur notarialnych, co stanowi dobry przykład adaptacji historycznej przestrzeni do współczesnych potrzeb.

Pomniki

W obrębie Placu Stefana Rowińskiego, znajdują się istotne pomniki, które świadczą o bogatej historii regionu. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich:

• pomnik św. Jana Nepomucena, datowany na około 1860 r., niestety zniszczony przez hitlerowców w 1939 r. Obecnie ocalała głowa jest przechowywana w ostrowskiej konkatedrze,
• pomnik ks. kard. Mieczysława Ledóchowskiego, upamiętniający ostrowskiego dostojnika, postawiony po I wojnie światowej jako hołd dla kardynała, który był więziony w tym miejscu. Pomnik znajduje się na postumencie, na którym wcześniej stał cesarz Wilhelm II. Uroczystego poświęcenia dokonał prymas Edmund Dalbora w 1925 roku. Niestety, pomnik został zniszczony przez hitlerowców w 1939 r., ale odbudowano go według projektu Łucji Skomorowskiej-Wilimowskiej, a ponowne poświęcenie miało miejsce w 1984 r. przez prymasa Józefa Glempa,
• pomnik Żołnierzy Armii Krajowej Ziemi Ostrowskiej, który został odsłonięty w 2006 r.

Każdy z tych pomników nosi w sobie fragment historii, która kształtowała to miejsce i społeczność Ostrowa Wielkopolskiego.

---

Oceń: Plac Stefana Rowińskiego w Ostrowie Wielkopolskim

---